Phản đề cuối cùng để hình thành tam đoạn biện chứng triệt để

 Phép biện chứng diễn ra theo tam đoạn luận. Khi một phản đề xuất hiện sẽ hình thành một tam đoạn biện chứng mới. 

Do đó, các nhà biện chứng cố gắng đưa ra một phản đề duy nhất, cuối cùng để hình thành một tam đoạn biện chứng triệt để, nghĩa là tam đoạn biện chứng này sẽ không còn khả năng phát sinh ra một phản đề nào khác.

Ví dụ: Islam là phản đề cuối cùng và triệt để của tôn giáo độc thần nên Mohamed tự xưng là thiên sứ cuối cùng. Theo đó Christianity là chính đề.

Cộng sản là phản đề cuối cùng và triệt để để giải quyết vấn đề giai cấp. Vì thế Karl Marx xem cộng sản là hình thái xã hội cuối cùng. Theo đó, chủ nghĩa tư bản là chính đề.

Chủ nghĩa ly khai của Samrism là phản đề cuối cùng để giải quyết triệt để vấn đề dân tộc và tôn giáo. Theo đó chủ nghĩa bảo thủ là chính đề.